رویترز: ابراز نگرانی «جدی» آژانس اتمی از «عدم همکاری» جمهوری اسلامی در مورد سایت‌های هسته‌ای قدیمی

آژانس بین‌المللی انرژی روز جمعه ۱۶ تیرماه، نسبت به ادامه ممانعت جمهوری اسلامی از بازرسی برخی سایت‌ها ابراز «نگرانی جدی» کرد و گفت ممکن است فعالیت‌هایی که قبلا در این سایت‌ها صورت گرفته است، در راستای «برنامه تولید سلاح‌های هسته‌ای» بوده باشد.

خبرگزاری رویترز می‌نویسد آژانس و سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا بر این باور هستند که جمهوری اسلامی برنامه مخفی مدونی برای تولید سلاح‌های هسته‌ای تا سال ۲۰۰۳ داشته است و آنچه اسرائیل دستیابی به «آرشیو گسترده اطلاعات» از برنامه‌ هسته‌ای رژیم ایران نامیده، اطلاعات بیشتری درباره فعالیت‌های سابق هسته‌ای جمهوری اسلامی نشان می‌دهد.

اسرائیل می‌گوید که با اجرای عملیاتی در بهمن ۱۳۹۶ آرشیو اتمی جمهوری اسلامی را به تل‌آویو انتقال داده است.

بنیامین نتانیاهو در بهار ۱۳۹۷ در یک کنفرانس خبری از حدود ۵۰ هزار سند و هزاران لوح فشرده از آرشیو اتمی جمهوری اسلامی رونمایی کرد.

نخست وزیر اسرائیل در آن زمان گفت هدف اولیه جمهوری اسلامی از راه‌اندازی برنامه اتمی‌ خود، دستیابی به سلاح هسته‌ای بوده و در حالی که سال ۱۳۹۴ با کشورهای جهانی برجام را امضا کرد، این اسناد را از بین نبرد و آن را در انباری در شورآباد در حومه تهران پنهان کرد.

بعد از آن، اسرائیل اعلام کرد جمهوری اسلامی در سایت «تورقوزآباد» در نزدیکی تهران انبار مواد هسته‌ای داشته، موضوعی که وزارت امور خارجه رژیم آن را «دروغ، نسنجیده و بی‌محتوا» خواند و عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه رژیم هم گفت که به باور او «عده‌ای نتانیاهو را سر کار گذاشته‌اند».

اما آژانس بعد از یک بازرسی از این سایت ردپای اورانیوم غنی‌سازی شده در آن را تایید کرد و از جمهوری اسلامی خواست منشا اورانیوم را اعلام کند؛ موضوعی که بعد از حدود دو سال، رژیم ایران نه توضیحی به آژانس داده و نه با بازرسی دوباره از این سایت موافقت کرده است.

آژانس در گزارش جدید خود می‌گوید خواهان دسترسی به سه سایت در ایران است، اما جمهوری اسلامی برای ماه‌هاست که مانع می‌شود. این نهاد نام سایت‌ها را منتشر نکرده است، اما گفته است در یکی از سایت‌ها که در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ تخریب شده، احتمالا جمهوری اسلامی ذخیره اورانیوم طبیعی داشته است و عملیاتی برای از بین بردن رد اورانیوم انجام شده است.

در سایت دیگری نیز که آن نیز مورد تخریب قرار گرفته احتمال می‌رود آزمایش انفجاری، شامل تست حفاظتی برای آشکارسازهای نوترونی در سال ۲۰۰۳ انجام گرفته باشد.

درباره سایت سوم هم گفته می‌شود عملیات تخریب بخشی از آن از ژوئیه پارسال آغاز شده است.

آژانس از جمهوری اسلامی خواسته است فورا با این نهاد همکاری کند و اجازه بازرسی از این سایت‌ها را بدهد.

این گزارش همچنین می‌گوید جمهوری اسلامی کماکان از بخشی از تعهدات هسته‌ای برجامی خود عدول می‌کند و ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده خود را که قرار بود زیر ۲۰۳ کیلوگرم نگه دارد به هزار و ۵۷۱ کیلو رسانده است.

جمهوری اسلامی از اردیبهشت پارسال طی چند مرحله بخش‌هایی از تعهدات هسته‌ای برجامی خود را در واکنش به تحریم‌های آمریکا معلق کرد.